Bier proeven
Bier kan vele smaken en aroma’s bevatten en heeft een brede smaakrange. Mede daardoor biedt bier ook zoveel mee mogelijkheden aan tafel, denk aan passende gerechten bij bier. In deze blog nemen we je mee in het bier proeven.
Basissmaken
Morten Meilgaard heeft een handig smaakwiel samengesteld, speciaal om bier te proeven. Deze tool helpt je bij het nauwkeurig omschrijven van wat je ruikt en proeft. Het smaakwiel wordt gebruikt door de belangrijkste bierorganisaties. Je mond en natuurlijk je tong spelen een belangrijke rol in het bepalen van de smaak. Wat veel mensen niet weten is dat je neus voor 80% bepaalt wat je proeft.
We kennen vijf basissmaken:
- Zoet
- Zuur
- Zout
- Bitter
- Umami (beschrijft het best als ‘hartig’ of ‘bouillonsmaak’
Smaakpapillen
Op je tong heb je drie soorten smaakpapillen die alle drie de vijf basissmaken waarnemen.
- Circumvallate
- Foliate
- Fungiform
De temperatuur en het mondgevoel van een bier worden afgelezen door de zenuwuiteinden van de trigeminus. De trigeminus is de belangrijkste zenuw in ons hoofd.
Bier proeven als een pro
Wijndrinkers spugen altijd de wijn uit als ze een slok gaan proeven, bierproevers doen dit niet. Dat heeft onder meer te maken met het feit dat er in je keel smaakreceptoren zitten, die vooral de bittere hopsmaken vaststellen. Deze bittere hopsmaken kom je in wijn niet tegen, voor bier zijn deze smaken daarentegen wel essentieel. Dit is echter niet de enige reden dat bierproevers het bier doorslikken, je proeft hierdoor namelijk ook retronasaal. Als je het bier doorslikt zorgen zuurstof en koolzuur ervoor dat de aroma’s van het bier terugslaan. Hierdoor kom je smaken tegen die je eerder niet proefde. Het is belangrijk dat je voor het proeven van bier hebt gegeten en gedronken.
Bier proeven doe je in opbouwende structuur: kijken, ruiken en daarna proeven.
1. Zicht – Kijken
Bij het proeven van bier gebruik je vooral je mond en je neus, minder voor de hand liggend zijn je ogen. Maar door naar het bier te kijken neem je al veel informatie tot je.
2. Geur – Ruiken
Na het kijken ruik je een bier. Je neemt de geuren in je op en die probeer je zo nauwkeurig mogelijk te beschrijven.
3. Smaak – Proeven
Tenslotte neem je een slok. Je houdt het bier een paar seconden in je mond voordat je het doorslikt. Zo kun je de smaak en de nasmaak goed beschrijven.
Wist je dat je bier het beste in de ochtend kan proeven? Je smaak is dan nog niet zo ‘vervuild’ met sterke smaken die je dagelijks tot je neemt.
Bier proeven – Wat zie je?
Waar moet je op letten als je bier gaat bekijken? Je kijkt allereerst naar de kleur van het bier. Bier kent heel veel kleuren, dat kan van bleekgeel tot diepzwart zijn. Mout is de hoofdrolspeler bij het bepalen van de kleur, maar er zijn ook andere bieringrediënten die kleur geven. Denk aan fruit of toevoegingen als karamelsiroop, port of koffie. Aan de kleur van bier kan een waarde gehangen worden, dat heet de EBC-waarde (European Brewery Convention). Hoe lager deze EBC-waarde hoe bleker het bier. De schaal loopt van 0 tot boven de 300, maar een bier met een EBC-waarde van 80 noemen we al zwart. Kleur is niet het enige waar je op moet letten bij het bekijken van bier, je let namelijk ook op:
- Kleur bier (geel, amber, bruin)
- Helderheid (helder, mistig, troebel, ondoorzichtig)
- Schuimkraag (klein, medium, groot)
- Schuimstructuur (fijn, grof, gelijkmatig)
- Schuimstabiliteit (inzakkend, stabiel)
- Kleur schuim (wit, gebroken wit, crèmekleurig)
Wist je dat bieren troebel kunnen worden bij lage temperaturen? Deze zogenaamde koude-troebel verdwijnt als het bier warmer wordt dan 10 graden Celsius.
Bier proeven – Wat ruik je?
Bier kan heel veel geuren bevatten, zoet of fruitig zijn de meest voor de hand liggend. Je moet bij het ruiken goed letten op de intensiteit van de aroma’s. Het verschilt per bier hoeveel geur deze af kan geven. Neem niet in een keer flinke teugen geuren naar binnen, maar juist korte haaltjes. Korte haaltjes hebben een groter effect dan een grote haal doordat bier doorgaans koud wordt geserveerd en koude lucht de geursensoren verdooft.
Bier proeven – Wat proef je?
Na het kijken en ruiken van het bier ga je een slok nemen. Het is van belang dat je de slok even vast in je mond houdt voordat je het bier doorslikt, zodat de smaak indruk op je kan maken. Omschrijf dan zo helder mogelijk welke smaken je herkent in het bier.
Wist je dat de temperatuur van het bier cruciaal is voor de smaak? Wordt een bier te koud gedronken dan blijven aroma’s verborgen. In de regel kun je zeggen dat je bier minimaal het aantal graden Celsius moet zijn als dat er alcohol in je bier zit. Een bier met 8% alcohol drink je dus op 8 graden. Liever iets warmer dan te koud.
Drempelwaarde
Smaak is altijd persoonlijk, niet iedereen is hierin gelijk. De een neemt geur en smaak heel makkelijk op, terwijl de ander dat juist niet herkent. Dat heeft te maken met de gevoeligheid voor bepaalde geuren en smaken. De minimale hoeveelheid geur of smaak die lijdt tot de prikkeling van het zintuig noemen we de drempelwaarde. Die waarde kan per persoon verschillen en kan ook op verschillende momenten anders zijn. Dit kan te maken hebben met je conditie of de omgeving waar je het bier proeft.
Mondgevoel
Het gevoel in je mond kan erg verschillen per bier. Bij een hoog koolzuurgehalte kan je bijvoorbeeld een ‘prikkelend’ of ‘bruisend’ gevoel geven, zoals champagne of frisdrank dat doet. Je kan ook juist een plat mondgevoel krijgen bij een laag koolzuurgehalte. Het bier kan ook zo zoet zijn dat je het gevoel hebt dat het blijft plakken in je mond, terwijl er ook bieren zijn waarvan je een droge mond krijgt. Het bier kan ook dik, crèmig en zacht aanvoelen in de mond en andere bieren juist dun en waterig.
Bieren met een hoog alcoholpercentage kunnen een ‘verwarmend’ mondgevoel geven. Je voelt de alcohol dan echt door je mond gaan. Scherpe zuren kunnen je mond dan weer doen verkrampen.
Het proefglas
Voor het bier proeven heb je een goed bierglas nodig. Het glas is ideaal als het wat smal toeloopt, zo komen de aroma’s optimaal tot hun recht. Een tulpvormig glas voldoet ook prima.
Bier proeven – Proeftips
We sluiten deze blog af met een aantal proeftips om serieus bier te proeven:
– Proef bier in een goed verlichte en geventileerde ruimte
– Zorg voor weinig afleiding
– Het beste kan je bier proeven in de ochtend
– Zorg voor de juiste opbouw van bieren. Bouw op van lichte bieren met weinig intensiteit naar zware bieren met veel intensiteit.
– Kies het juiste proefglas
– Zorg voor een schoon smaakpalet
– Eet een droge cracker of een stukje groene appel tussendoor om je smaak te neutraliseren
– Zorg voor voldoende water
– Zes tot acht bieren is voldoende voor een sessie
– Leer van elkaar, doe de proefsessie met meerder mensen.
– Proef blind zodat je echt kunt focussen op de smaken en geur.
– Zorg voor de juiste temperatuur van het bier
– Proef kleine slokjes
Tot slot, we hebben het de hele tijd over het analyseren van de smaak en geur. Dat moet je zeker regelmatig blijven oefenen, maar vergeet niet om ook te genieten van een lekker bier!
Wil je onze bieren proeven, kijk dan eens in onze bier shop!
Meer weten over Jake’s Beer? Volg ons op Instagram!